1.1 Bệnh bạch biến là gì?

 Bệnh bạch biến là chứng bệnh khiến da bị mất màu theo từng mảng (thường là mặt, mặt sau của bàn tay và nách). Bệnh bạch biến không gây nguy hiểm và có thể điều trị được. Tuy nhiên, một số loại bạch biến có thể tiếp tục tái phát ở vùng mặt và cổ. Bệnh bạch biến ảnh hưởng khá nhiều tới yếu tố thẩm mỹ. Bệnh dễ tiến triển mạn tính, tổn thương nặng lên vào mùa hè và giảm nhẹ vào mùa đông.

Bạch biến được chia làm 2 thể: Thể khu trú và thể lan tỏa.

• Thể khu trú: Gồm bạch biến từng điểm, bạch biến thể đoạn, thể niêm mạc;
• Thể lan tỏa: Gồm thể ở các cực, thể thông thường, thể hỗn hợp và bạch biến toàn thể.

1.2 Triệu chứng của bệnh bạch biến

Tác dụng phụ của thuốc bạch biến khá nhiều. Trước tiên ta đi tìm triệu chứng căn bệnh này:

• Những vùng da nhỏ bị mất màu và sắc tố, trở thành màu trắng;
• Các mảng da bị bạch biến thường không có cảm giác khi chạm vào, không gây đau, ngứa;
• Mảng da bị bạch biến đa dạng về kích thước, thường lan rộng và hình thành các mảng bạch biến lớn hơn, không có hình thù xác định;
• Mảng da bị bạch biến thường xuất hiện đối xứng ở 2 bên trên cơ thể;
• Có thể lông, tóc ở vùng da bị bạch biến cũng bị mất sắc tố.

1.3 Nguyên nhân bệnh bạch biến

Tác dụng phụ của thuốc bạch biến khá nhiều, vậy đâu là nguyên nhân dẫn tới bệnh?  Nguyên nhân chính vẫn còn là dấu hỏi với nền y khoa thế kỉ 21. Theo các chuyên gia, bệnh là hậu quả của việc biến mất loại tế bào da sản xuất melanin (sắc tố quyết định màu da). Đây là bệnh có thể di truyền trong gia đình và liên quan tới các loại bệnh tự miễn dịch như viêm tuyến giáp tự miễn. Bệnh phổ biến hơn ở người có màu da sậm và thường xảy ra ở người dưới 20 tuổi. Đây là bệnh ngoài da, hoàn toàn không lây nhiễm cho những người xung quanh.

Tiến triển của bệnh bạch biến rất khó dự đoán. Đôi khi các mảng bạch biến sẽ tự khu trú, không cần điều trị. Ở hầu hết các trường hợp còn lại, các mảng da mất sắc tố sẽ lan rộng ra. Vì nguyên nhân chính xác gây bệnh hiện vẫn chưa được xác định rõ nên chưa có biện pháp điều trị đặc hiệu cho bệnh bạch biến.

Hiện có nhiều phương pháp điều trị triệu chứng bệnh bạch biến và tỷ lệ đáp ứng tùy thuộc vào từng bệnh nhân. Các phương pháp điều trị bệnh cũng có thể đi kèm với một số tác dụng phụ. Cụ thể là:

2.1 Sử dụng thuốc

Tác dụng phụ của thuốc bạch biến- khi xài meladine 10mg kèm chiếu đèn hoặc lạm dụng để da rám nắng có thể khiến da bị phỏng.

Bác sĩ có thể kê cho bệnh nhân sử dụng nhóm thuốc có tác dụng tăng cảm ứng với ánh sáng toàn thân hoặc tại chỗ như meladinine, melagenina, kết hợp với việc chiếu tia cực tím có bước sóng dài hoặc ngắn tại vị trí có tổn thương bạch biến. Thuốc được chỉ định cho bệnh nhân từ 12 tuổi trở lên. Tác dụng phụ của thuốc là gây chán ăn, tăng men gan, vàng da hoặc khiến các đám bạch biến bị đỏ, rát phỏng. Vì vậy, cần sử dụng thêm các thuốc chống viêm, chống dị ứng và ức chế miễn dịch.

Thuốc bôi Corticoid kết hợp với các liệu pháp điều trị khác gồm laser CO2, UVB phổ hẹp, dẫn xuất vitamin D3,… là lựa chọn điều trị phù hợp cho các trường hợp bạch biến khu trú. Thuốc có một số tác dụng phụ không mong muốn là gây viêm da tiếp xúc dị ứng, ngứa rát, bong da, khô da, giảm sắc tố, rậm lông, viêm nang lông, rạn da, đục thủy tinh thể, mụn trứng cá, vết trắng da do co mạch, teo da,… nên cần hạn chế sử dụng cho trẻ em và không sử dụng quá 2 tháng.

Thuốc uống chống nắng: Bệnh nhân bạch biến có số lượng tế bào sắc tố giảm sút nên bị suy giảm khả năng bảo vệ cơ thể trước tác hại của ánh nắng mặt trời. Bởi vậy, ngoài việc sử dụng thuốc chống nắng dạng bôi ngoài da thì cần sử dụng thêm thuốc uống chống nắng để tránh nguy cơ bị cháy nắng ở vùng da bị giảm sắc tố.

• Trị liệu tâm lý: Bệnh bạch biến gây nhiều ảnh hưởng tới tâm lý của bệnh nhân, làm mất tự tin, ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống. Do đó, tư vấn, điều trị tâm lý là vô cùng quan trọng để giúp người bệnh thoải mái hơn, tự tin hơn trong việc chiến đấu với bệnh tật.
• Cấy tế bào sắc tố da: Là phương pháp phẫu thuật đưa các tế bào sắc tố từ vùng da lành tới vùng da bị bạch biến. Phương pháp này đòi hỏi chi phí và kỹ thuật cao. Nếu thực hiện thất bại, có thể để lại sẹo, nhiễm trùng, gây sắc tố da bất thường, xuất hiện sỏi,…;
• Xăm thẩm mỹ: Có thể ngụy trang cho các vết bạch biến, là lựa chọn điều trị phù hợp với người bị bạch biến niêm mạc nhưng cần xem xét tới các tác dụng phụ;
• Làm mất sắc tố: Với bệnh nhân có vết loang bạch biến rộng và khó điều trị thì có thể lựa chọn phương pháp làm mất sắc tố các vùng còn lại bằng phương pháp hóa học hoặc vật lý. Este Etyl monobenzone (MBEH) được sử dụng để điều trị. Cách dùng là sử dụng MBEH 20% bôi lên vùng da có sắc tố từ 2 – 3 lần/ngày, tránh tiếp xúc quá nhiều với ánh nắng mặt trời. Tình trạng mất sắc tố có thể xuất hiện sau 1 – 4 tháng điều trị. Nếu sau 4 tháng điều trị mà không thu được hiệu quả thì nên dừng thuốc. Khi đạt được mức độ mất sắc tố mong muốn thì chỉ sử dụng duy trì MBEH 2 lần/tuần.

Việc duy trì một thói quen sinh hoạt tích cực, khoa học có thể giúp hạn chế diễn tiến của bệnh bạch biến. Cụ thể:

• Sử dụng kem chống nắng có chỉ số SPF tốt thiểu là 15 ở những vùng da bị bạch biến;
• Đội mũ nón, mặc quần áo dài khi đi ra ngoài trời nắng;
• Liên hệ với bác sĩ nếu có triệu chứng mới như đỏ da, bỏng rộp vì các thuốc điều trị bệnh có thể gây ra các phản ứng phụ.

Bạch biến là một bệnh lý ngoài da lành tính và có thể gặp ở mọi lứa tuổi. Việc điều trị bệnh là một quá trình lâu dài, có thể tiềm ẩn nhiều tác dụng phụ nên cần có sự phối hợp tốt giữa bệnh nhân và bác sĩ. Người bệnh cũng nên giữ tâm lý lạc quan, thoải mái để tránh làm bệnh diễn tiến nặng hơn.